Un domingo máis estabamos reunidos para xantar en familia, pero esta vez tiñamos algo especial que celebrar: o aniversario da miña nai.
Cando chegou o momento da sobremesa, os doces de
Entroido foron os protagonistas. A miña avoa Olga fixera freixós e orellas e a
miña nai preparara flores e follas de limón recheas de crema pasteleira. Todo
iso acompañado dunha copa de cava, para brindar pola homenaxeada, e dun
aromático café que mercara a miña avoa Luca na Casa Amador de Ferrol.
Logo, o meu tío José Ramón prendeu un cigarro, coa
protesta de todos os comensais que o invitaron a saír fumar fóra porque o
cheiro do tabaco parecíanos moi desagradable.
Foi entón cando lembrei o vídeo que puxo Manolo sobre
a Fábrica de Tabacos de A Coruña. Non tiña claro cal ía ser a nova entrada no
meu blog pero, de súpeto, decidín poñerme mans á obra. Ao chegar á miña casa
investigaría sobre o tema e prepararía o meu traballo.
Aquí tendes a publicación. Ao final, en certa
maneira, acabei falando do tabaco...
Moitos foron os movementos obreiros que ao longo da
nosa historia reivindicaron un traballo digno, con salarios xustos e condicións
laborais seguras, axeitadas aos seus traballos.
Algunhas destas revoltas tiveron a súa orixe nos
primeiros anos da Revolución Industrial no Reino Unido. A introdución das
máquinas nas fábricas téxtiles supuxo a mecanización dos traballos e a conseguinte
perda de moitos empregos.
Como resposta a estas innovacións tecnolóxicas,
xurdíu o Ludismo, movemento que loitaba contra as máquinas para defender os
postos de traballo e demostrarlles aos empresarios que a clase obreira estaba
unida fronte aos graves conflitos do momento.
As malas condicións laborais, os baixos salarios e as
enfermidades profesionais levaron aos traballadores a rebelarse espontánea e
desorganizadamente. A súa acción ía dirixida en grande medida aos instrumentos
de produción (a maquinaria) á que consideraban responsable do aumento da taxa
do paro e dos baixos salarios. Por iso moitas das manifestacións centrábanse en
destruír e incendiar as máquinas e as instalacións das fábricas.
Este movemento ludista extendeuse despois ao agro e
foron moitos os campesiños británicos que loitaron contra as novas trilladoras
mecánicas que substituían a man de obra no campo.
Na segunda década do século XIX o Ludismo se extendeu
por toda Europa. O incendio da fábrica téxtil de Alcoy, no ano 1821, foi o
primeiro feito relacionado co movemento en España. Posteriormente, no 1835,
terían lugar os feitos de Barcelona onde a familia Bonaplata veu como se
destruían as súas fábricas de téxtil e
fundición de ferro.
O Ludismo tamén tivo en Galiza varias manifestacións
coñecidas. Serían as cigarreiras da Real Fábrica de Tabacos de A Coruña as que
iniciarían as primeiras revoltas no ano 1831 e 1854, reclamando salarios dignos
para as traballadoras, ainda que o maior conflito foi no ano 1857 , onde
arremeteron contra os xefes e destruíron as instalacións e a produción.
Estes feitos leváronme a investigar sobre a Fábrica
de Tabacos e sobre a vida das cigarreiras, verdadeiras protagonistas destas
rebelións ludistas da época.
No ano 1999 a Fábrica de Tabacos fusionouse cunha empresa tabaquera de orixe francesa, dando
lugar á razón social “Altadis” a cal acorda o peche definitivo das instalacións da Coruña o mes de decembro do 2002, perdéndose douscentos
postos de traballo directos.
Segundo a última
presidenta do Comité de Empresa da tabacaleira, Dona Elvira Alfonso, “Ninguén fixo nada
para evitar o peche da fábrica de tabacos”.
Unha
vez máis os intereses económicos da clase obreira están enfrontados cos das
grandes empresas e o capitalismo.
Nos actuais momentos de crise que estamos a vivir, o exemplo das cigarreiras da Palloza son un referente de compromiso e loita. Aprendamos delas.
